Ustanowienie dorocznego Święta Jednostki Wojskowej Komandosów w dniu 8 października reguluje decyzja nr 132/MON Ministra Obrony Narodowej z 28 sierpnia 2019 roku. Wcześniej święto obchodzone było w dniu 5 października.
Jednostka Wojskowa 4101 jest najstarszą jednostką wojskową polskich komandosów. Działa w czasie pokoju, kryzysu i wojny, zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. Posiada potencjał do prowadzenia działań w środowisku lądowym, wód śródlądowych i z powietrza.
Wykonuje działania specjalne, takie jak: rozpoznanie specjalne, akcja bezpośrednia np. walka w przestrzeniach zamkniętych, działania rajdowe, działania podjazdowe, wsparcie militarne, wsparcie walki partyzanckiej i jej zwalczanie, atak i rozpoznanie przy użyciu płetwonurków bojowych na wodach śródlądowych czy odbijanie zakładników. To również przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu broni chemicznej, biologicznej i nuklearnej, itp.
Żołnierze posiadają umiejętności taktycznego ratownictwa medycznego, wspinaczki i alpinizmu podziemnego. W taktyce posługują się także zjazdem. Oddział zasila wielu specjalistów. Wojskowi używają psów służbowych.
Dorobek Jednostki Wojskowej Komandosów z Lublińca to udział w wielu misjach i działaniach przeprowadzonych, m.in. w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego, w wielu zakątkach świata – Kongo, Syria, Kambodża, Macedonia, Pakistan, Irak, Afganistan, Ukraina. Lublinieccy komandosi biorą również udział w regularnych ćwiczeniach międzynarodowych.
Z doświadczenia i wsparcia JWK skorzystała m.in. jednostka antyterrorystyczna “Kompania Odpowiedzi” Prowincji Ghazni Afgańskiej Policji Krajowej, wyszkolona przez przez specjalistów z Lublińca.
Nazwy jednostki wojskowej na przestrzeni lat:
1961-1964 – 26 Batalion Dywersyjno-Rozpoznawczy
1964-1993 – 1 Samodzielny Batalion Szturmowy
1993-1995 – 1 Pułk Specjalny
1995-2011 – 1 Pułk Specjalny Komandosów
od 1 października 2011 – Jednostka Wojskowa Komandosów
Decyzją nr 50/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 lutego 2014 r. w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji przez Jednostkę Wojskową Komandosów. Jednostka Wojskowa Komandosów w Lublińcu przejmuje i z honorem kultywuje dziedzictwo tradycji:
1) Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego (1943-1944);
2) Batalionu Armii Krajowej „Parasol” (1944);
3) 1. Samodzielnej Kompanii „Commando” (1942-1944);
4) Batalionu Armii Krajowej „Zośka” (1942-1944);
5) Batalionu Armii Krajowej „Miotła” (1944);
6) 62. Kompanii Specjalnej „Commando” w Bolesławcu (1967-1994);
7) 1. Batalionu Szturmowego w Dziwnowie (1964-1993);
8) 1. Pułku Specjalnego Komandosów w Lublińcu (1993-2011).
W dniu 2 grudnia 1995 roku Zastępca Szefa SG WP ds. planowania strategicznego gen. dyw. Marian Robełek w imieniu prezydenta RP Lecha Wałęsy wręczył Dowódcy 1 Pułku Specjalnego Komandosów podpułkownikowi Zbigniewowi Kwintalowi sztandar ufundowany przez społeczeństwo ziemi lublinieckiej.
Na terenie JW 4101 znajduje się pomnik poświęcony polskim żołnierzom pododdziałów specjalnych, których tradycje JW 4101 dziedziczy. Kamień pamiątkowy jest poświęcony polskim żołnierzom i partyzantom walczącym z Wehrmachtem i RSHA by wyzwolić Polskę spod okupacji niemieckiej lat 40. XX w.
Na podstawie: jednostki-wojskowe.pl / wikipedia.pl
