Nie będzie rozbudowy wytwórni podłoża w Patoce?

14 września Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Częstochowie utrzymało w całości decyzję Wójta Gminy Ciasna odmawiającą wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla rozbudowy zakładu wytwórni podłoża pod uprawę pieczarek w Patoce – przedsięwzięcia mogącego potencjalnie oddziaływać na środowisko. Lubliniecki.pl dotarł do uzasadnienia decyzji częstochowskiego SKO. Stanowisko komisji nie rozwiązuje obecnych problemów mieszkańców, którzy wciąż uskarżają się na smród. Dokument odsłania jednak kontrowersyjne wątki dotyczące… samej budowy zakładu. 

Przypomnijmy: Od 2011 roku w Patoce (gm. Ciasna) swoją działalność prowadzi zakład wytwórni podłoża pod uprawę pieczarek. Niemal od samego początku mieszkańcy okolicznych wiosek walczą z uciążliwym fetorem wydobywającym się z terenu zakładu. Mieszkańcy dowodzili przy tym, że przyczyną problematycznej sytuacji były zmiany w projekcie budowlanym, do których doszło już w trakcie budowy wytwórni [czestochowa.wyborcza.pl, 19.09.2017 – przyp. red.]. Zmiany wprowadzono w Starostwie Powiatowym w Lublińcu i odbiegały od ówczesnej decyzji środowiskowej, wydanej przed rozpoczęciem budowy – zakładała ona, że produkcja będzie odbywać się przy zachowaniu niezbędnych norm i zabezpieczeń… lecz stało się inaczej.

W międzyczasie zarząd zakładu czynił starania o rozbudowę wytwórni, co dodatkowo pogłębiło konflikt ze społeczeństwem. 22 grudnia 2015 roku na biurko Wójta Gminy Ciasna, Zdzisława Kuleja, trafił wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na rozbudowę. W dniu 20 stycznia następnego roku wójt wszczął postępowanie, czekając potem na wyniki analiz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach i Państwowego Inspektora Sanitarnego w Lublińcu. Procedury przedłużały się, również ze względu na konieczność przeprowadzenia postępowania z udziałem mieszkańców, a te uzależnione były od kolejnych przepisów. 22 lutego 2017 roku Kolegium odniosło się pozytywnie do ponaglenia wystosowanego przez zarząd zakładu, ze względu na przewlekłość postępowania. Tym samym zobowiązano Wójta Gminy Ciasna do wydania decyzji środowiskowej.

Wreszcie 29 maja br. Zdzisław Kulej odmówił wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia. W uzasadnieniu podano, że opisana w raporcie inwestycja… nie jest zgodna z zapisami zawartymi w § 9 Uchwały Rady Gminy Ciasna z dnia 29.09.2009 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów w miejscowości Panoszów! W dalszej części uzasadnienia stwierdzono również, że główną uciążliwością emitowaną z już istniejącej inwestycji i z planowanej rozbudowy będzie odór. Bardzo ważnym elementem rozgrywki jest fakt, że zakład powstał w bezpośrednim sąsiedztwie powstałego w 2007 roku Rezerwatu Przyrody “Łęg nad Młynówką”, położonego w ramach obszaru Natura 2000!

Właściciel zakładu złożył odwołanie od odmownej decyzji wójta, wnosząc o jej uchylenie, a następnie o wydanie pozytywnej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W ocenie odwołującego się, zaskarżona przez niego decyzja została wydana z naruszeniem art. 80 i 81 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko poprzez wydanie decyzji odmownej, pomimo braku przesłanek. Odwołujący uzasadniał m.in., że nie można zarzucić niezgodności planowanej inwestycji, skoro brak jest norm dla odorów. Dodał, że rozbudowa nastawiona jest na zmniejszenie uciążliwości zapachowej. Pomimo tych argumentów, Kolegium utrzymało decyzję wójta, dlaczego?

SKO objaśnia, że gmina wydała decyzję biorąc pod uwagę: wyniki uzgodnień i opinii powołanych do tego instytucji, ustalenia zawarte w raportach, wyniki postępowań z udziałem społeczeństwa i wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko. W przypadku tej sprawy, podstawowym narzędziem jest jednak konieczność ustalenia zgodności lokalizacji planowanego przedsięwzięcia z ustaleniami planu miejscowego z 2009 roku. Przepisy zatwierdzone wówczas przez Radę Gminy Ciasna jasno wskazują, że działalność na tych terenach nie może stwarzać takich uciążliwości jak: przekraczanie standardów jakości środowiska, norm wytwarzania hałasu i wibracji, woni lub światła o dużym natężeniu czy stosowanie materiałów niebezpiecznych.

Co ciekawe – w uzasadnieniu podtrzymania odmownej decyzji wójta, Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazuje, że procesy technologiczne prowadzone w wytwórni już na obecnym etapie jej działalności są źródłem emisji i uciążliwości dla środowiska, a przede wszystkim są źródłem emisji pyłów i gazów, w tym amoniaku. SKO opiera się tutaj na pracach naukowych oraz piśmie Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Lublińcu z dnia 3 listopada 2015 roku – Z uwagi na wskazaną niezgodność lokalizacji przedmiotowego przedsięwzięcia z ustaleniami planu miejscowego, pozostałe zarzuty odwołania także nie mogą wywrzeć zamierzonego wpływu na rozstrzygnięcie podjęte przez tutejsze Kolegium – czytamy w uzasadnieniu.

SKO zaznacza jeszcze, że w polskim systemie prawnym nie obowiązują normy, który służyłyby ograniczeniu uciążliwości zapachowej. Kolegium powołuje się jednak na art. 191 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 6 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo Ochrony Środowiska, informujące o tym, że wszelkie prawdopodobieństwa wystąpienia negatywnych skutków należy traktować jako pewność ich wystąpienia a wszelkie wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść środowiska naturalnego! Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego, utrzymująca stanowisko wójta, oparta na raportach kompetentnych instytucji, jest ostateczna. Zarząd wytwórni może jednak zaskarżyć decyzję SKO w terminie 30 dni.

O wypowiedź w sprawie decyzji poprosiliśmy członków Stowarzyszenia “Zdrowy Las”, powołanego m.in. do ochrony wspomnianego rezerwatu przyrody przed szkodliwym wpływem zakładu oraz do wspierania lokalnej społeczności. Zwróciliśmy się również do właściciela zakładu z prośbą o wyrażenie swojej opinii – Cieszy nas decyzja Kolegium lecz nie rozwiązuje to problemu, który od 2011 roku utrudnia życie mieszkańcom – mówią członkowie Stowarzyszenia – Przecież nadal czujemy smród i nic się nie zmienia. Uzasadnienie SKO obnaża również kolejne, bardzo dziwne okoliczności samego powstania zakładu – twierdzą aktywiści – Skoro doszło do zmian w projekcie budowy z naruszeniem pierwszej decyzji środowiskowej, skoro budowa nie jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, skoro inwestycja powstała obok obszaru Natura 2000, to należy zapytać… czy ten zakład w ogóle powinien tu powstać! – twierdzą członkowie Stowarzyszenia.

Działacze ze “Zdrowego Lasu” opierają się również na wynikach badań przeprowadzonych na terenie rezerwatu przez Janusza Hereźniaka – znanego naukowca, specjalisty od geobotaniki, ekologii roślin i dendrologii. Profesor Hereźniak jednoznacznie stwierdził, że wytwórnia nie ma prawa bytu w sąsiedztwie tak wrażliwego terenu jakim jest Rezerwat Przyrody “Łęg nad Młynówką”, położony w obszarze Natura 2000. Zarząd zakładu również odpowiedział na nasze zapytanie – Pragniemy poinformować iż nasza sprawa znajduje się u prawników – czytamy w korespondencji zwrotnej.

W sprawie kontrowersyjnych zmian w projekcie budowlanym, o których wspominają członkowie Stowarzyszenia, Lubliniecki.pl zwrócił się do Starosty Powiatu Lublinieckiego, Joachima Smyły. Będziemy oczekiwać na odpowiedź w tej sprawie.

Zdjęcie: Mieszkańcy sołectwa Panoszów wciąż wyrażają swoje oburzenie.