Wzruszenie i bolesna historia. Za nami uroczystości ku czci zamordowanych Powstańców Śląskich.

W niedzielę, na terenie Cmentarza Wojskowego w Lublińcu, odbyły się uroczystości upamiętniające postać Piotra Włoszczyka – powstańca śląskiego i niepodległościowego żołnierza II RP oraz 46. Powstańców – mieszkańców Lublińca i okolic, zamordowanych 9 grudnia 1939 roku przez niemieckiego okupanta w ramach akcji Intelligenzaktion Schlesien.

Wcześniej, w czterech lublinieckich kościołach – bł. Piotra Jerzego Frassati, św. Mikołaja, św. Stanisława Kostki oraz w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego – odprawiono msze w intencji zamordowanych.

– W trakcie ekshumacji ciał polskich Bohaterów, wielokrotnie odnajdywano krzyżyki i medaliony należące do poległych wojskowych i ofiar egzekucji. To bezcenny dowód na to, że rodacy, dzięki którym możemy dzisiaj żyć w wolnej Polsce, do końca oddani byli Bogu i wierze. To wielki przykład i ważny znak dla nas wszystkich – mówił w trakcie wieczornej mszy ks. Bronisław Jakubiszyn – proboszcz lublinieckiej Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego.

Po przemarszu ulicą Stalmacha, w uroczystościach zorganizowanych na Cmentarzu Wojskowym przez Stowarzyszenie Lubliniecki.pl, wraz z krewnymi ofiar i mieszkańcami, udział wzięli: Poseł Ziemi Lublinieckiej – Andrzej Gawron, Komendant Powiatowy Policji w Lublińcu – podinsp. Dariusz Kiedrzyn, Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Lublińcu – bryg. Janusz Bula, Prezes Ochotniczej Straży Pożarnej w Lublińcu, Przewodniczący Rady Powiatu – Krzysztof Olczyk oraz Mariusz Żymierski – nauczyciel historii w szkole podstawowej w Kochanowicach, z grupą uczniów.

Druhowie z OSP Lubliniec wystawili Poczet Sztandarowy. Uroczystość rozpoczęła się od odczytania wiersza poświęconego ofiarom akcji Intelligenzaktion Schlesien:

Było ich czterdziestu sześciu / Synów lublinieckiej ziemi / Trwali przy niej aż do końca / Dumni, chociaż zniewoleni. Wciąż marzyli o wolności / Słysząc huk ostatnich strzałów / Bo wierzyli w to, że kiedyś / Polska zrzuci czarny całun. Dzisiaj patrzą na tą ziemię / Co wyrwała się spod cieni / Będą patrzeć, będą czuwać / Dumni, wielcy, wyzwoleni.

Po przywitaniu delegacji i mieszkańców, zebrani odśpiewali “Rotę”. Pieśń zaintonowała Ewa Gromkowska – była solistka Zespołu Pieśni i Tańca “Śląsk”. Po przedstawieniu rysu historycznego tragicznych wydarzeń, inicjatorka uroczystości, pani Krystyna Andrzejewska, odczytała nazwiska 46. pomordowanych Powstańców – Dzisiaj w 80 rocznicę tej niemieckiej zbrodni na 46 rodakach, pamiętamy o was i o waszej wspólnej walce, z wybitnym politykiem i przywódcą III powstania śląskiego Wojciechem Korfantym, by Górny Śląsk wrócił do macierzy i Polska odzyskała niepodległość – mówiła K. Andrzejewska w trakcie swojego wystąpienia.

W kolejnym punkcie uroczystości zebrani uczcili pamięć zamordowanych Powstańców minutą ciszy. W tym czasie wysłuchali Darii Makarskiej – członkini Miejskiej, Młodzieżowej Orkiestry Dętej w Lublińcu, która na trąbce zagrała utwór “Cisza” [II Silenzio]. O pamięć o zamordowanych, a także wszystkich rodakach poległych na frontach wojennych, apelował ks. kpt. Przemysław Tur. Kapelan Parafii Wojskowej w Lublińcu przewodniczył modlitwie za dusze poległych.

Ostatnim aktem niedzielnych uroczystości było złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na rewersie Pomnika Virtuti Militari – właśnie tam znajduje się symboliczna mogiła pomordowanych. W trakcie ceremonii na werblach akompaniowali kolejni muzycy należący do Miejskiej Młodzieżowej Orkiestry Dętej w Lublińcu, Marcin Dziadkiewicz oraz Radosław Dłubała.

Organizację uroczystości wparły następujące osoby i instytucje: 

pani Krystyna Andrzejewska
pani Ewa Gromkowska
ks. kpt. Przemysław Tur – kapelan Wojskowej Parafii w Lublińcu
pan Bartłomiej Pięta – kapelmistrz Miejskiej Młodzieżowej Orkiestry Dętej w Lublińcu
pan Grzegorz Nowak – obsługa dźwiękowa i oświetlenie.
Biuro Poselskie Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, pana Andrzeja Gawrona
Ochotnicza Straż Pożarna w Lublińcu
Miejski Dom Kultury w Lublińcu
oraz Jednostka Wojskowa Komandosów w Lublińcu

*     *     *

Intelligenzaktion była niemieckim aktem ludobójstwa, skierowanym przeciwko polskiej elicie – głównie przeciwko Polakom walczącym, działającym na rzecz niepodległości Polski, inteligencji na terenie ziem polskich włączonych do III Rzeszy w 1939 roku.

W trakcie akcji zaplanowano i metodycznie zrealizowano rozstrzelanie około 50 tys. nauczycieli, księży, urzędników, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych, wojskowych Powstańców Śląskich i Wielkopolskich oraz harcerzy.

Kolejnych 50 tys. deportowano do obozów koncentracyjnych, gdzie przeżył tylko znikomy procent. Egzekucje wykonywano od września 1939 roku do kwietnia 1940 roku w różnych regionach Polski pod niemiecką okupacją.

Zbrodnie nie ominęły również 46 powstańców, którzy wywodzili się z okolic Lublińca. 7 listopada 1939 roku przetransportowano ich z więzienia w Lublińcu do więzienia w Rawiczu. Zarówno tam, jak i w lublinieckich celach, pozbawieni wolności od września do 9 grudnia, poddani byli nieludzkiemu traktowaniu. Z dokumentów i zeznań świadków wynika, że 8 grudnia zostali wywiezieni przez gestapo w lasy pod Rawiczem i tam bezprawnie pozbawiono ich życia przez rozstrzelanie w tył głowy nad dołem śmierci.

PAMIĘTAMY

ANDRZEJEWSKI STANISŁAW, BARTOCHA WILHELM, BINIAS ROBERT, BRODACKI WALENTY
FABIAŃCZYK TEOFIL, FABIAŃCZYK TOMASZ, FLAKUS PAWEŁ, FUSY TOMASZ, GALIOS WINCENTY, GILLER JÓZEF, GŁOGOWSKI PIOTR, IMACH JÓZEF, JAGUŚ ROBERT, JARKULISZ JERZY, KAMIŃSKI WINCENTY, KAWALEC KAROL, KAZIMIERCZYK TEODOR, KAZIMIERCZYK WIKTOR, KLESZCZ (Klist) JÓZEF, KOŁODZIEJCZYK PAWEŁ, KOWALCZYK ANTONI, KOWALSKI PAWEŁ, KOZA JÓZEF, KRAWCZYK WINCENTY, MAROŃ KAROL, MENDRELLA JÓZEF, MONKOS ANTONI, MOTAK FRANCISZEK, MOTAK WŁADYSŁAW, MZYK STEFAN, OCHMAN JÓZEF, OCHMAN ROBERT, PALIGA JÓZEF, PAWEŁCZYK TOMASZ, PELLA WILHELM, PENTOK JAN, PRADELOK AUGUSTYN, PRANDZIOCH WAWRZYNIEC, PRZYBYCIN AUGUSTYN, RUPIK JÓZEF, RZEPKA PIOTR, SOJKA TOMASZ, SZKLORZ ANTONI, ULFIK PAWEŁ, WŁOSZCZYK PIOTR, WOISSA WINCENTY.

Zdjęcia: Leon Tobor