Pałac w Kochcicach: Czy okręt pójdzie na dno?

Nasi Czytelnicy alarmują – Pałac Ludwika Ballestrema w Kochcicach, będący dzisiaj siedzibą Działu Rehabilitacji Szpitala Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich… niszczeje w oczach. Mieszkańcy i pacjenci z niepokojem obserwują starzejącą się elewację zewnętrzną. Dyrekcja szpitala oraz przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego, nadzorującego działalność placówki, robią wszystko aby utrzymać obiekt. Wciąż jednak brakuje pieniędzy na konkretną modernizację fasady. Jak zakończy się wyścig z czasem?

Najgorsza sytuacja panuje po północnej stronie budynku. Właśnie stamtąd, dzięki uprzejmości mieszkańców, otrzymaliśmy zdjęcia, które nie pozostawiają złudzeń. Ze względu na fatalny stan, kilka miesięcy temu, zamknięto schody prowadzące z tarasu w kierunku parku. Kiepsko prezentują się również pozostałe fragmenty elewacji – odpadają fragmenty balkonów, gzymsów i innych dekoracji – Wszystko się sypie. Odwiedzam to miejsce po raz pierwszy od dłuższego czasu i jestem załamany. Bez natychmiastowej reakcji administratora, nikt chyba nie zdoła już odnowić schodów – sygnalizował nasz telefoniczny rozmówca.

O obecnych problemach dotyczących utrzymania placówki oraz o perspektywach na przyszłość rozmawialiśmy z Łukaszem Pudlikiem, Zastępcą Dyrektora d/s Ekonomiczno – Administracyjnych Samodzielnego Publicznego Szpitala Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich – Nie mogę zgodzić się z opinią, że zarząd oddziału nie czyni starań o poprawę wizerunku pałacu – mówi Pudlik – Środki, które otrzymujemy z Narodowego Funduszu Zdrowia, nie wystarczają zarówno na leczenie pacjentów, jak i na utrzymanie budynku oraz parku o powierzchni 16 hektarów – zaznacza – Czyniliśmy starania o dofinansowania z Urzędu Marszałkowskiego. Odpowiedź była negatywna – W uznaniu Łukasza Pudlika, przedstawiciele urzędu interpretowali kierowane wnioski jako prośbę o remont a nie inwestycję odtworzeniową – Szpital może otrzymać dofinansowanie do inwestycji, a nie do działalności bieżącej. W przypadku inwestycji mówimy o ogromnych sumach – tłumaczy Pudlik.

Problemy ze zdobyciem dodatkowych środków idą w parze z naprawami bieżącymi, przed którymi nikt nie ucieknie. Kilka miesięcy temu w Kochcicach odnowiono poszycie dachu, po tym jak konstrukcja została zaatakowana przez grzyb. Szpital sfinansował prace ze środków własnych. Jednocześnie zarząd nadal poszukiwał innych źródeł dofinansowania. Wniosek o wykonanie prac konserwatorskich powędrował do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Otrzymał on zbyt małą liczbę punktów, przy czym resort uznał, że szpital posiada wiele innych możliwości na zdobycie środków – kontynuuje Łukasz Pudlik. Udało się jednak otrzymać dotację z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Dzięki temu wsparciu, w gmachu zamontowano nowe okna – Z tego samego źródła otrzymujemy środki na cykliczne prace na terenie parku – dodaje, choć nawet tutaj los nie okazał się łaskawy – począwszy od 2016 roku, cztery silne wichury powaliły w parku ponad 100 drzew. Niektóre okazy chorują. Problemy są tutaj kwestią czasu. Trudno będzie przywrócić dawny blask tego wyjątkowego terenu, który w 1992 roku nagrodzony został złotym medalem Ministra Kultury i Sztuki.

Przedstawiciel placówki wspomina również o środkach unijnych, które mogłyby zapewnić dużą renowację zewnętrznych struktur pałacu. Pojawia się jednak kolejny problem – szpital nie jest w stanie wyodrębnić pieniędzy na pokrycie tzw. wkładu własnego, stanowiącego uzupełnienie dla transzy otrzymanej z unii – Co roku przesuwamy około 2 milionów złotych z głównej siedziby w Piekarach Śląskich do oddziału w Kochcicach aby utrzymać tylko najważniejsze zadania – podkreśla Łukasz Pudlik – Zatrudniamy tu 90 pracowników. Specyfika naszej działalności, oparta m.in. na hydroterapii i wykorzystaniu specjalistycznych urządzeń, wiąże się z wysokimi opłatami za prąd, wodę i ogrzewanie – wylicza, tymczasem kolejka oczekujących na tzw. leczenie planowane sięga nawet czterech lat. W grupie pacjentów wymagających szybkiej rehabilitacji pooperacyjnej oczekiwanie trwa do 6 miesięcy. Jednorazowo szpital może obsłużyć 100 pacjentów w trybie stacjonarnym. W skali roku liczba pacjentów korzystających z leczenia w Kochcicach wynosi około 2,5 tysiąca. Zapotrzebowanie nie maleje… koszty utrzymania budynku również.

Administrator boryka się nie tylko z problemem dotyczącym zewnętrznej estetyki pałacu. Należy przecież robić wszystko aby utrzymać sale w należytym porządku – Pomieszczenia odświeżane są na bieżąco. Zabezpieczamy ściany, naprawiamy posadzki – wymienia nasz rozmówca – Planujemy przebudowę systemu wodno – kanalizacyjnego – dodaje. Pamiętać należy, że Pałac Ballestrema sklasyfikowany jest jako zabytek. Wszelkie decyzje i projekty muszą być uzgadniane z częstochowską delegaturą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Dotyczy to również wnętrz budynku – Dla przykładu, rozprowadzenie nowych instalacji wodnych, nie może naruszać elementów dekoracyjnych, umieszczonych np. w sufitach. To po prostu łamigłówka. Poza tym, elementy muszą być wykonane z odpowiednich materiałów – zaznacza Łukasz Pudlik. To również może generować dodatkowe koszty. Sam projekt instalacji wodno – kanalizacyjnej oscyluje w granicach 160 tysięcy złotych. Wracając do elewacji – w 2006 roku, a więc po przejęciu budynku przez Szpital Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich (2005), zarządca podjął próby pozyskania środków na odnowienie struktury zewnętrznej – Już wtedy koszt takiej inwestycji wynosił mniej więcej 300 tysięcy złotych. Proszę sobie wyobrazić, ile kosztowałoby to dzisiaj – kwituje Zastępca Dyrektora d/s Ekonomiczno – Administracyjnych.

Z zapytaniem dotyczącym możliwego dofinansowania modernizacji oddziału w Kochcicach, zwróciliśmy się do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Jak poinformowała nas Barbara Daniel, Dyrektor Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej – Dotacje udzielane przez urząd, obejmujące dofinansowanie kosztów inwestycji i zakupów inwestycyjnych, realizowane są w miarę posiadanych środków na ten cel – Szybko zatem przekonujemy się, że i tutaj wszystko kręci się wokół pieniędzy. Barbara Daniel wyjaśnia jednocześnie definicję “remontu”, która decyduje o rozstrzygnięciach przy rozpatrywaniu wniosków składanych przez szpital – Zgodnie z prawem budowlanym, przez remont należy rozumieć m.in. wykonanie w istniejącym obiekcie robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego lecz nie stanowiących bieżącej konserwacji – tłumaczy dyrektor wydziału. Można zwariować? Można… i być może tutaj należy zrobić porządek.

Według dyrektor Daniel, ograniczone środki wiążą się z dużą liczbą placówek, których podmiotem tworzącym jest Województwo Śląskie. Urząd obejmuje 36 takich miejsc. W latach 2015/17 łączna wartość inwestycji i zakupów inwestycyjnych, dofinansowana z budżetu województwa, wyniosła już 98 milionów złotych – Według wstępnych szacunków dokonanych przez szpital, dotychczasowe koszty inwestycji związane z budynkiem w Kochcicach szacuje się na około 10 milionów. W 2018 roku wszystkie dofinansowania skierowane do nadzorowanych placówek leczniczych mają sięgnąć 34,5 miliona złotych – podsumowuje Daniel – Wnioski szpitala będą rozpatrywane zgodnie z obowiązującymi regulacjami, zwłaszcza z uwzględnieniem… możliwości finansowych województwa – podkreśla dyrektor… i tutaj wracamy do punktu wyjścia – wszyscy chcą dobrze i wszyscy szukają pieniędzy.

Pałac Ludwika Ballestrema, wybudowany w 1909 roku, a od 20 marca 1963 roku stanowiący cenną w skali województwa placówkę zdrowotną… nie będzie jednak czekać wiecznie. Jak rozwiązuje się takie problemy na zachodzie? Tego typu obiekty przeznacza się na muzea a obok nich powstają nowoczesne szpitale przystosowane do specjalistycznych technologii. Może i w przypadku Kochcic czas na radykalne decyzje, tylko… kto za to zapłaci?